Andere informatie en diensten van de overheid: www.belgium.be

Ik zoek informatie

Als (mogelijk) slachtoffer van seksueel geweld stel je je wellicht veel vragen over wat je is overkomen. Hier vind je meer info over wat seksueel geweld precies en hoe vaak het voorkomt. Je krijgt uitleg over welke reacties, klachten en gevoelens het met zich mee kan brengen. We wijzen je ook de weg naar de gepaste hulp.

Seksueel geweld en toestemming

Seksueel geweld en toestemming

Wat is seksueel geweld?

Seksueel geweld omvat iedere vorm van ongewenst seksueel contact.

Als er geen fysiek contact is geweest tussen jou en de pleger, kan er gesproken worden over hands-off seksueel geweld (bv. seksuele intimidatie). Hands-on seksueel geweld houdt gedragingen in met fysiek contact, zoals aantasting van de seksuele integriteit of verkrachting.

Het onderscheid tussen deze laatste twee vormen van hands-on seksueel geweld zit in de seksuele penetratie:

  • Aantasting van de seksuele integriteit houdt gedragingen in waarbij je zonder toestemming werd aangeraakt, zonder dat je seksueel gepenetreerd werd, of waarbij je wordt onderworpen aan seksuele handelingen zonder zelf te moeten deelnemen.
  • Van zodra er sprake is van penetratie van seksuele aard (door een lichaamsdeel zoals de penis, tong, vingers, of door een voorwerp) in een lichaamsopening, wordt er gesproken over verkrachting. 

Wat is toestemming?

Het verschil tussen gewenst en ongewenst seksueel contact zit in het toestemmen. Het is mogelijk dat je niet hardop ‘nee’ hebt gezegd tegen het seksueel contact, door angst voor geweld of door morele dwang. Jouw lichaam kan ook ‘nee’ gezegd hebben door te zwijgen of te verlammen, maar dit betekent niet dat je instemt. 

Twijfel je nog over wat al dan niet toestemming is? Bekijk dan zeker deze video.

Seksueel geweld komt vaak voor

Seksueel geweld is een veelvoorkomend probleem: maar liefst 64% van de Belgische bevolking tussen de 16 en 69 jaar kreeg al te maken met een vorm van seksueel geweld.1

(On)zin over seksueel geweld

Over seksueel geweld bestaan heel veel foute overtuigingen. Zo wordt er vaak verondersteld dat enkel mannen seksueel geweld plegen en de pleger van seksueel geweld meestal een onbekende is voor het slachtoffer.

In de FAQ worden een aantal mythes doorprikt.


Bron

  1. Keygnaert I - De Schrijver L - Cismaru Inescu A - Schapansky E - Nobels A - Hahaut B - Stappers C - Debauw Z - Lemonne A - Renard B - Weewauters M - Nisen L - Vander Beken T - Vandeviver C. Understanding the Mechanisms, Nature, Magnitude and Impact of Sexual Violence in Belgium. Final Report. Brussels: Belgian Science Policy 2021 – 142 p. (BRAIN-be - (Belgian Research Action through Interdisciplinary Networks)).

Reacties op seksueel geweld

Hoe reageert je lichaam op seksueel geweld?

Lichamelijke reacties tijdens het meemaken van seksueel geweld

Wanneer je seksueel geweld meemaakt, schakelt je lichaam over op automatische piloot waarbij je instinctief zal reageren. Het FFFF-model schuift vier mogelijke reacties naar voren: 

  • Fight of terugvechten;
  • Flight of wegvluchten;
  • Freeze of verstijven;
  • Fawn of volgzaam worden.

Sommige slachtoffers krijgen een erectie of komen klaar tijdens seksueel geweld. Dit kan verwarrend zijn, want dan lijkt het alsof ze ervan genieten. Het is belangrijk om te weten dat je ook onder extreme stress kan klaarkomen of ejaculeren. Er hoeft dus geen sprake te zijn van seksuele opwinding.

Al deze reacties zijn normaal. Ongeacht hoe je reageerde, als slachtoffer tref je nooit schuld.

Gevoelens en gevolgen van seksueel geweld

Alle vormen van seksueel geweld zijn ernstig en strafbaar. Onthoud dat de verantwoordelijkheid altijd bij de dader ligt. Er bestaat niet zoiets als ‘uitlokking’. Niemand verdient seksueel geweld of vraagt erom.

Symptomen kunnen meteen na het meemaken van het seksueel geweld ontstaan, maar kunnen even goed pas jaren later tot uiting komen.

De gevoelens die met seksueel geweld gepaard gaan, verschillen van slachtoffer tot slachtoffer: angst, verwarring, schaamte, woede, vernedering, verlamming …

Een veelvoorkomend gevoel is schuld: omwille van wat gebeurd is en niet had mogen gebeuren, omdat het met jou gebeurd is, omdat je je zogenaamd onvoldoende verweerd hebt, omdat je het niet zag aankomen, omdat je niks durfde zeggen … Hoe het ook gebeurd is of op welke manier je ook hebt gereageerd: onthoud dat jij niet schuldig bent. Jouw handelingen of beslissingen hebben het geweld niet veroorzaakt, op geen enkele manier. Enkel de dader treft schuld.

Naast het ervaren van onaangename gevoelens, kan je als slachtoffer ook fysieke of psychische gevolgen van het seksueel geweld ondervinden, zoals prikkelbaarheid, woede-uitbarstingen, slaapstoornissen, concentratieproblemen, overmatige waakzaamheid, heftige schrikreacties, psychische en lichamelijke reacties bij gelijkaardige gebeurtenissen, het herbeleven van de gebeurtenissen …

Meer weten over de mogelijke gevolgen van seksueel geweld en praktische tips om hiermee om te gaan? Raadpleeg onze brochure voor slachtoffers.

Info voor jongeren

Ben je een jongere en werd je ongewenst aangeraakt?

Seksueel geweld en toestemming

Als iemand je heeft aangeraakt of je overhaalde om seksueel contact te hebben zonder dat je dat zelf wilde of leuk vond, dan is dat niet oké. We spreken in dat geval over seksueel geweld. Weet dat het nooit je schuld is, ook niet als je niet luidop ‘nee’ hebt gezegd of je niet verzet hebt. Enkel diegene die over jouw grenzen is gegaan, treft schuld.

Twijfel je nog over wat toestemming is en wat niet? Bekijk dan zeker deze video

Seksueel geweld in de wet

Wanneer je 14 jaar of jonger bent, kan je wettelijk gezien nooit toestemmen met seksueel contact. Ben je tussen de 14 en 16 jaar oud, dan kan je volgens de wet toestemmen tot seksuele contacten met iemand die maximum 3 jaar ouder is. 

Als minderjarige kan je nooit toestemmen als: 

  • De andere een bloed- of aanverwant familielid is (bv. een broer of zus, een (groot)ouder, een nonkel of tante …);
  • De andere een positie van gezag of vertrouwen heeft ten opzichte van jou (bv. een (sport)leerkracht, een dokter …);
  • Iemand jou aanzet tot seksuele contacten met een andere persoon. 

Zoek hulp of praat erover 

Als je seksueel geweld hebt meegemaakt, kan je verwarrende gevoelens ervaren zoals schuld, schaamte en verdriet. Om deze gevoelens een plaats te kunnen geven, blijf je er best niet alleen mee zitten. Praat erover met iemand die je vertrouwt: een vriend of vriendin, je ouders, een arts, een leerkracht, een hulpverlener, een psycholoog …

Wil je liever anoniem je verhaal doen? Dan kan je terecht bij de medewerkers van Nupraatikerover.be of Awel. 

  • Nupraatikerover.be is een professionele chatbox voor minderjarigen die vragen hebben over of het slachtoffer zijn van mishandeling, verwaarlozing of seksueel geweld. Je kan ook e-mailen naar info@nupraatikerover.be. De hulp is gratis en anoniem.
  • Bij Awel staan vrijwilligers klaar om naar je te luisteren. Je kan Awel telefonisch – anoniem en gratis – bereiken op het nummer 102, met een vrijwilliger chatten of een e-mailtje sturen.

Zorgcentra na Seksueel Geweld

In een Zorgcentrum kan je terecht voor een luisterend oor en de nodige zorg. Raadpleeg de hulpzoeker voor meer info over jouw situatie. De contactgegevens van elk Zorgcentrum kan je terugvinden op de contactpagina.

Zorgcentrum na Seksueel Geweld

Wat kan een Zorgcentrum na Seksueel Geweld voor jou betekenen?

Remote video URL

 

In een Zorgcentrum kan je als slachtoffer terecht voor een totaalpakket aan gratis zorg en bijstand. Opgeleide verpleegkundigen, psychologen en de politie werken onder één dak samen om je de volgende diensten aan te bieden:

  • Medische zorg: het verzorgen van eventuele verwondingen en letsels en het uitvoeren van een medisch onderzoek waarbij de fysieke, seksuele en/of reproductieve gevolgen van het seksueel geweld worden behandeld (o.a. SOA-screening, noodanticonceptie, behandeling bij risico op hiv-transmissie en preventieve of geïndiceerde behandeling van hepatitis A of B en van tetanus).
  • Forensisch onderzoek: het vastleggen van eventuele letsels en het verzamelen van bewijsmateriaal op je lichaam of op je kledij.  
  • Klachtneerlegging: in een Zorgcentrum kan je klacht neerleggen bij de politie. Twijfel je nog om dit te doen? Dan wordt het verzamelde bewijsmateriaal bewaard voor een vooraf afgesproken termijn. Je kan dan later alsnog beslissen om aangifte te doen.
  • Psychische zorg: het bieden van een luisterend oor en het geven van informatie en advies over de normale reacties na seksueel geweld en hoe ermee om te gaan. In een Zorgcentrum werken ook klinisch psychologen die je kunnen opvolgen. 
  • Nazorg: je kan een tijdje medisch en psychisch worden opgevolgd door een Zorgcentrum. Daarnaast wordt er gezorgd voor een goede doorverwijzing naar de gepaste psychosociale en juridische diensten.

Wat een Zorgcentrum na Seksueel Geweld voor jou kan betekenen, hangt af van hoelang geleden het seksueel geweld plaatsvond. Raadpleeg de hulpzoeker voor meer info over jouw concrete situatie.  De contactgegevens van elk Zorgcentrum kan je terugvinden op de contactpagina.

Vond je deze informatie nuttig?

Answer